मुंबई : (World No Tobacco Day 2024) दरवर्षी 31 मे या तारखेला जागतीक तंबाखू विरोधी दिन साजरा केला जातो. दरवर्षी WHO या दिवसाठी एक थीम ठरवते. या वर्षीची थीम (Theme Protecting children from tobacco industry interference) तंबाखू उद्योगाच्या हस्तक्षेपापासून मुलांचे संरक्षण करणे ही आहे. दरवर्षी तंबाखू सेवनामुळे जगभरात लाखो लोकांना आपला जीव गमवावा लागतो. जागतीक आरोग्य संघटनेच्या आकडेवारीनुसार 2023 मध्ये जगभरात तब्बल 80 लाख लोकांचा मृत्यू झाला. यात धक्कादायक बाब म्हणजे यापैकी 15 लाख लोकांना धुम्रपान करत नसताना देखील ‘पॅसीव्ह स्मोकींग’मुळे आपला जीव गमवावा लागला आहे. तंबाखू व्यसनाबद्दल जणजागृती करण्यासाठी जागतीक तंबाखू विरोधी दिन पाळला जातो.
जागतिक तंबाखू विरोधी दिनाचा इतिहास
तंबाखूचे सेवन हे प्राचीन काळापासून केले जात आहे. त्यामुळे होणारे जीवघेणे आजार आणि होणारे मृत्यू पाहता जागतिक आरोग्य संघटनेने हा दिवस 1987 मध्ये साजरा करण्याचा निर्णय घेतला. यानंतर 7 एप्रिल 1988 हा दिवस प्रथमच जागतिक तंबाखू विरोधी दिन म्हणून साजरा करण्यात आला. 31 मे 1988 रोजी WHO 42.19 ठराव मंजूर झाल्यानंतर, हा दिवस दरवर्षी 31 मे रोजी साजरा केला जाऊ लागला. तेव्हापासून हा दरवर्षी 31 मे रोजी साजरा केला जातो.
या दिवसाचे महत्त्व काय?
तंबाखूचे व्यसन लागायला वेळ लागत नाही. तंबाखू हे कर्करोगासारख्या घातक आजाराचे प्रमुख कारण आहे. याशिवाय तंबाखूमुळे अनेक जीवघेणे आजार होतात. याशिवाय जगभरातील लाखो लोकांच्या मृत्यूचे कारण तंबाखू बनते. दरवर्षी हा दिवस साजरा करून, लोकांना त्याच्या हानीबद्दल जागरुक केले जाते आणि तंबाखूचे सेवन बंद करण्यासाठी प्रेरित केले जाते.
भारतात 4 प्रकारे केले जाते तंबाखूचे सेवन
भारताबद्दल बोलायचे झाले तर इथे तंबाखू फक्त जर्दा किंवा पान मसाल्याच्या स्वरूपात वापरला जात नाही, तर लोक ते सिगारेट, हुक्का रूपातही खातात. गेल्या काही काळापासून लोकांमध्ये धूम्रपानाचे व्यसन झपाट्याने वाढले आहे. फुफ्फुसांशी संबंधित समस्यांशिवाय स्ट्रोक, हृदयविकाराचा झटका यासारख्या समस्यांचा धोकाही धूम्रपानामुळे वाढतो. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे ज्या लोकांना धूम्रपानाची सवय असते, त्यांनाच याचा त्रास होतो असे नाही, तर धूम्रपान करताना त्या व्यक्तीच्या संपर्कात आलेल्या लोकांनाही त्याचा त्रास होतो. जर आपण ग्लोबल ॲडल्ट टोबॅको सर्व्हे इंडिया, 2016-17 च्या डेटावर नजर टाकली तर, भारतातील सुमारे 267 दशलक्ष प्रौढ (एकूण प्रौढ लोकसंख्येच्या 29 टक्के) लोकं तंबाखू कुठल्या ना कुठल्या प्रकारे तंबाखूचे सेवन करतात .
तंबाखूमुळे कर्करोग कसा होतो
तंबाखूमध्ये हजारो रसायने असतात, त्यापैकी काही कॅन्सरला कारणीभूत असतात. तंबाखूच्या धुरात 7 हजारांहून अधिक रसायने आढळतात. या 7 हजारांपैकी किमान 70 रसायनांमुळे कर्करोग होतो. याशिवाय तंबाखूमध्ये निकोटीन नावाचे रसायन असते, ज्यामुळे त्याचे व्यसन लागते आणि लोक इच्छा असूनही ते सोडू शकत नाहीत. निकोटीन हा एक व्यसनाधीन पदार्थ आहे आणि ज्यांना तंबाखूचा वापर सोडायचा आहे, तेही अनेकदा त्याची लालसा सोडून देतात.
धूरविरहित तंबाखू देखील धोकादायक आहे
जळत नसलेल्या तंबाखूला धूरविरहित तंबाखू म्हणतात. जी तंबाखू धूम्रपानाऐवजी थेट चघळण्यासाठी वापरली जाते तीच धूररहित तंबाखू आहे. यामध्ये गुटखा, चुना चोळलेला तंबाखू किंवा ओल्या तंबाखूचाही समावेश आहे. या प्रकारच्या धूरविरहित तंबाखूमध्ये कमीतकमी 30 प्रकारची रसायने असतात ज्यामुळे कर्करोग होऊ शकतो.
तंबाखूशी संबंधित हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी समस्या
- रक्ताच्या गुठळ्या तयार होणे किंवा मेंदूतील रक्तवाहिन्या कमकुवत होणे, ज्यामुळे स्ट्रोक होऊ शकतो.
- पायांमध्ये रक्ताच्या गुठळ्या तयार होतात, जे तुमच्या फुफ्फुसापर्यंत पोहोचू शकतात.
- हृदयाशी संबंधित आजारांमध्ये (कोरोनरी आर्टरी डिसीज) एंजिना आणि हृदयविकाराचाही समावेश होतो.
- धूम्रपान केल्यानंतर काही काळ रक्तदाब वाढतो.
- पायांना रक्तपुरवठा करण्यात अडचण.
- पुरुषांच्या जननेंद्रियाला (लिंग) रक्तपुरवठा कमी झाल्यामुळे इरेक्शनमध्ये (इरेक्टाइल डिसफंक्शन) समस्या
तंबाखूमुळे इतर आरोग्य समस्या
- फुफ्फुस, तोंड, नाक, घसा, पोट, मूत्रपिंड, गर्भाशय, आतड्याचा कर्करोग असे अनेक प्रकारचे कर्करोग आहेत.
- शस्त्रक्रियेनंतर जखमा बऱ्या होण्यासाठी जास्त वेळ लागतो.
- COPD किंवा दमा यांसारख्या फुफ्फुसांशी संबंधित समस्या, ज्यांवर नियंत्रण ठेवणे कठीण आहे.
- गर्भधारणेदरम्यान समस्या जसे की कमी वजन, अकाली जन्म, गर्भपात आणि फाटलेले ओठ.
- चव आणि वास कमी होणे.
- शुक्राणूंची कमी संख्या एखाद्या व्यक्तीला वंध्य बनवू शकते.
- मॅक्युलर डिजेनेरेशनमुळे दृष्टी कमी होणे.
- दात आणि हिरड्यांशी संबंधित आजार.
- त्वचेवर सुरकुत्या दिसू लागतात.
धूरविरहित तंबाखूचे तोटे
असे बरेच लोक आहेत ज्यांनी धूम्रपान सोडले आहे आणि धूरविरहित तंबाखूचे सेवन करण्यास सुरुवात केली आहे. पण त्याचेही अनेक तोटे आहेत.
- तोंड, जीभ, अन्ननलिका आणि स्वादुपिंडाचा कर्करोग
- हिरड्यांचा त्रास, दातांच्या समस्या आणि कृमींचा प्रादुर्भाव
- उच्च रक्तदाबाचा त्रास वाढतो आणि एनजाइना होतो
सेकंडहँड धुराचे धोके
तुम्ही धुम्रपान करत नसले तरी अशा लोकांमध्ये राहत असलो तरी तुम्हाला तंबाखूशी संबंधित अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. त्यापैकी काहींचा उल्लेख आम्ही येथे करत आहोत.
अशा प्रकारचे अपडेट मिळवण्यासाठी व्हाट्स अप चॅनलला जॉइन करा- https://whatsapp.com/channel/0029VadLYkIE50Uaa2sD712s
Liquor Policy Scam : असा आहे मद्य घोटाळा ज्यामुळे केजरीवाल फसले
