मुंबई : (Spiritual Tips Marathi) भारतीय संस्कृतीत आपल्यापेक्षा वयाने मोठ्यांच्या पायांना स्पर्श करणे आणि त्यांचा आशिर्वाद घेणे खूप शुभ मानले जाते. पायांना स्पर्श करून नमस्कार करणे ही अतिशय प्राचीन परंपरा आहे. हे नम्रतेची आणि आदराची भावना दर्शवते. चरण स्पर्शाचे आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वही आहे. हिंदू धर्मात पायांना स्पर्श करण्याला इतके महत्त्व आहे की येथे आई आणि गुरूंच्या चरणांना स्पर्श करणे हे त्यांच्यावरील श्रद्धा आणि आदराचे प्रतीक मानले जाते. पायांना स्पर्श करण्याची पद्धत श्रद्धा आणि आदराशी जितकी जोडलेली आहे तितकीच ती हिंदू धर्माच्याकाही मान्यतेशी देखील जोडलेली आहे. हिंदू धर्मानुसार 7 लोकांना कधीही पाय स्पर्श करू देऊ नये. यामुळे नकारात्मकता वाढते, अशी धार्मिक मान्यता आहे.
स्मशानभूमीवरून परतणाऱ्या व्यक्तीच्या पाया पडू नये
हिंदू धर्मात असे मानले जाते की स्मशानभूमीवरून आलेल्या व्यक्तीच्या पायाला स्पर्श करू नये. स्मशानभूमीत नकारात्मक उर्जा असते. ती उर्जा स्नान केल्यानंतर दूर होते. त्यामुळे एखादी व्यक्ती स्मशानभूमीवरून आली असेल आणि त्यांनी आंघोळ केली नसेल तर त्यांच्या पाया पडू नये. समोरची व्यक्ती कितीही मोठी किंवा आदरणीय असेल तरीही असे करण्यास शास्त्रात मनाई करण्यात आली आहे. याशीवाय स्मशानभूमीवरून परणाऱ्या व्यक्तीला आपले चरणस्पर्श करू देऊ नये.
कुमारीकेला नमस्कार करू देऊ नये
हिंदू धर्मात कुमारीकेला देवीचा अंश मानल्या जाते. नवरात्रीतही कन्या कुमारीकेच्या पूजनाला महत्त्व आहे. याच कारणामुळे त्यांना आपल्या पायाला स्पर्श करू देऊ नये. या उलट जे देवीचे उपासक आहेत त्यांनी कुमारीकेच्या पायाला स्पर्श करून नमस्कार करावा. एखादी भेटवस्तू किंवा पैसे द्यावे.
मंदिरात दुसऱ्यांच्या पाया पडू नये
मंदिर हे देवी-देवतांचे निवासस्थान मानले जाते. मंदिरात देव हे सर्वोच्च असतात. देवाच्या पूढे माणसाला देवतुल्य मानने धार्मिक शिष्टाचाराच्या विरूद्ध आहे. मंदिरात फक्त देवाच्या पाया पडावे आणि आपल्यापेक्षा मोठ्यांच्या किंवा पूजाऱ्यांच्या पाया पडायचे असल्यास मंदिराच्या उंबरठ्याबाहेर करता येणे शक्य आहे.
पूजा करणाऱ्या व्यक्तीचे पाया पडू नये
जेव्हा एखादी व्यक्ती पूजा करत असते, त्या वेळी तो देवी-देवतांशी जोडला जातो. अशा वेळी कोणत्याही व्यक्तीने त्याच्या पायाला कोणी हात लावणार नाही याची काळजी घेतली पाहिजे. हिंदू धर्मात अशी श्रद्धा आहे की पूजा करताना कोणत्याही व्यक्तीच्या पायांना स्पर्श केल्याने पूजा यशस्वी होत नाही आणि उपासनेमध्ये अडथळा येतो.
झोपलेल्या व्यक्तीच्या पायाला हात लावू नका
हिंदू धर्मात आपल्या ज्येष्ठांच्या चरणांना स्पर्श करण्याची परंपरा आहे. परंतु, झोपलेल्या कोणत्याही व्यक्तीच्या पायाला स्पर्श होणार नाही याची विशेष काळजी घ्यावी. शास्त्रानुसार, झोपलेल्या व्यक्तीच्या पायाला फक्त एकाच स्थितीत स्पर्श केला जाऊ शकतो, जेव्हा त्याचा मृत्यू झाला असेल.
भाच्याने पाया पडू नये
हिंदू धर्मानुसार भाच्याला आदरणीय मानले जाते, म्हणजेच ते आदरास पात्र असतात, म्हणूनच त्यांनी कधीही मामा किंवा मावशीच्या पायांना स्पर्श करू नये.
शास्त्रात सांगितले आहे चरणस्पर्श करण्याचे फायदे
शास्त्रात सांगितले आहे की, ज्येष्ठांच्या चरणांना स्पर्श करून त्यांचा आशीर्वाद घ्यावा. विशेषत: जेव्हा तुम्ही एखाद्या महत्त्वाच्या कामासाठी कुठेतरी जात असाल किंवा नवीन काम सुरू करत असाल. यामुळे यशाची शक्यता वाढते. वास्तविक, यामागे आध्यात्मिक आणि वैज्ञानिक कारण आहे.
आपल्या समजुतीनुसार, जेव्हा आपण कोणाच्या पायाला स्पर्श करता तेव्हा अहंकार संपतो आणि हृदयात समर्पण आणि नम्रतेची भावना जागृत होते. तुमच्या पायाला स्पर्श करणाऱ्या व्यक्तीपर्यंत तुमच्या शरीराची ऊर्जा पोहोचते. ऊर्जेतील नकारात्मक घटक उत्तम व्यक्तीपर्यंत पोहोचल्यानंतर नष्ट होतो. पायाला स्पर्श करणाऱ्या व्यक्तीच्या आशीर्वादाने सकारात्मक ऊर्जा परत मिळते. हे उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी बळ देते ज्याने तुम्ही वडिलांचा आदर करता.
अध्यात्मिक दृष्टिकोनातून, असे मानले जाते की जेव्हा आपण एखाद्याच्या पायांना स्पर्श करता तेव्हा ते एखाद्या व्यक्तीसाठी नसते. पायांना स्पर्श करून तुम्ही आत्म्याच्या रूपात व्यक्तीच्या शरीरात विराजमान असलेल्या देवाला नमस्कार करता. पायांना स्पर्श करताना नेहमी दोन्ही पायांना दोन्ही हातांनी स्पर्श करावा. एका हाताने पाय स्पर्श करण्याची पद्धत शास्त्रात चुकीची आहे.
शास्त्रात तीन प्रकारचे स्पर्श करणारे पाय वर्णन केले आहेत. वाकणे, गुडघे टेकणे आणि दंडवत करणे. शास्त्रोक्त पद्धतीने, खाली वाकून पायांना स्पर्श केल्याने कंबर आणि मणक्याला आराम मिळतो. डोक्याच्या दिशेने रक्त वाहते, ज्यामुळे मानसिक क्षमता आणि दृष्टी वाढते.
गुडघ्यावर बसून पायांना स्पर्श केल्याने सांध्यातील तणाव दूर होतो आणि शरीर लवचिक बनते. सांध्यांच्या समस्यांपासून आराम मिळतो. पायांना साष्टांग नमस्कार केल्याने सर्व इंद्रिये क्रियाशील होऊन बुद्धी तीक्ष्ण होते. शास्त्रात म्हटले आहे की, महिलांनी प्रणाम करताना कोणाच्याही पायाला हात लावू नये.
पायांच्या स्पर्शानेही आयुष्य लांबते. या संदर्भात एक अतिशय सुंदर कथा आहे. ऋषी मार्कंडेयजींचे आयुष्य अल्प होते. त्यांच्या वडिलांना ही गोष्ट कळताच त्यांनी त्यांचा पवित्र धागा विधी करून त्यांच्या चरणस्पर्शाने त्यांना दीक्षा दिली. मार्कंडेयजींचे वडील म्हणाले, बेटा मार्कंडेया, तुला दिसणाऱ्या प्रत्येक माणसाच्या चरणांना स्पर्श कर. मार्कंडेयजी तेच करू लागले. एके दिवशी सप्तर्षी त्यांच्यासमोर हजर झाले.
मार्कंडेयजींनी नतमस्तक होऊन सात ऋषींच्या चरणांना स्पर्श केला. नकळत सात ऋषींनी मार्कंडेयजींना दीर्घायुष्याचा आशीर्वाद दिला. मार्कंडेयजींना अल्पायुष्य आहे हे कळल्यावर ते काळजीत पडले. मार्कंडेयाला सात ऋषींनी ब्रह्मदेवाकडे नेले. मार्कंडेयजींनीही ब्रह्माजींच्या चरणांना स्पर्श केला. भगवान ब्रह्मदेवाने मार्कंडेयालाही दीर्घायुष्याचा आशीर्वाद दिला.
सात ऋषींनी ब्रह्मदेवांना सांगितले की या बालकाचे आयुष्य कमी आहे. तो लहान वयात मेला तर आम्हा दोघांचे आशीर्वाद खोटे ठरतील. सप्तर्षींचे म्हणणे ऐकून ब्रह्मदेव म्हणाले की आता हे बालक दीर्घायुषी होईल आणि अनेक कल्पांसाठी जगेल. जेव्हा यमराज मार्कंडेयजींचा प्राण घेण्यासाठी आले तेव्हा भगवान शिवांनी यमराजाचा पाठलाग केला. मार्कंडेय हा बालक मार्कंडेय ऋषी म्हणून अनेक कल्पांसाठी जगला.
अशा प्रकारचे अपडेट मिळवण्यासाठी व्हाट्स अप चॅनलला जॉइन करा- https://whatsapp.com/channel/0029VadLYkIE50Uaa2sD712s
(अस्विकरण- वरिल माहिती उपलब्ध स्त्रोतावरून देण्यात आली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कोणताही दावा करत नाही तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही.)
