मुंबई : (Sitting job health effect) आजकाल लोकांना सिटिंग जॉब करायला आवडते, अशा नोकऱ्यांमध्ये तुम्हाला सहसा 8 ते 10 तास लॅपटॉप किंवा डेस्कटॉपसमोर बसावे लागते. याशिवाय मुंबई-दिल्लीसारख्या मोठ्या शहरांमध्ये लांबचा प्रवास करून कामाच्या ठिकाणी पोहचावे लागते. बैठा जॉब केल्याने शारीरीक मेहनत जरी वाचत असली तरी आरोग्यावर त्याचा गंभीर परिणाम होतो. सतत बसून काम करण्याचे काय तोटे आहेत ते आपण जाणून घेऊया.
सतत बसण्याचे तोटे
- लठ्ठपणा : जास्त वेळ एकाच जागी बसून राहिल्याने लठ्ठपणाचा धोका अनेक पटींनी वाढतो, कारण अशा स्थितीत आपण आपल्या कॅलरीज फार कमी बर्न करू शकतो, त्यामुळे पोट आणि कंबरेभोवती चरबी जमा होऊ लागते. हे टाळण्यासाठी, तुम्ही तुमच्या कामातून थोडा ब्रेक घेतला पाहिजे. त्यासाठी स्ट्रेचिंग, इकडे तिकडे चालणे किंवा पायऱ्या चढून मदत घेता येते.
- शरीराच्या पोश्चरवर वाईट परिणाम : दीर्घकाळ एकाच स्थितीत बसल्याने स्थिती खराब होऊ शकते, ज्यामध्ये खांदे झुकतात. सतत बैठे काम केल्याने मणक्यावर ताण येऊ शकतो आणि मस्क्यूकोस्केलेटल वेदना वाढू शकते. योग्य स्थितीसाठी एर्गोनॉमिक फर्निचर आणि उपकरणे वापरा. नियमित विश्रांती घ्या. स्ट्रेचिंग आणि योग्य पवित्रा घेण्यासाठी व्यायाम देखील करा.
- हृदयरोगाचा धोका : दीर्घकाळ बसणे हृदयाच्या आरोग्यासाठी धोकादायक आहे, कारण यामुळे हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकसह हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगांचा धोका वाढतो. असे घडते कारण जास्त कालावधीसाठी बसल्याने रक्त प्रवाह कमी होतो, ज्यामुळे हृदयाच्या आरोग्यावर परिणाम होतो.
- टाइप 2 मधुमेहाचा धोका : सतत बसण्याने टाइप-2 मधुमेहाचा धोका देखील वाढतो, कारण त्याचा इंसुलिन संवेदनशीलता आणि ग्लुकोज चयापचयवर लक्षणीय परिणाम होतो. याच कारणामुळे बैठे काम करणारे मधुमेहाच्या विळख्यात लवकर अडकतात.
- आयुष्य कमी होऊ शकते : अनेक अभ्यासातून असे समोर आले आहे की जे लोक दररोज 8 ते 10 तास सतत बसतात त्यांचे आयुर्मान कमी होऊ लागते, त्यामुळे तुम्ही तुमचे शरीर सक्रिय ठेवा आणि असा धोका टाळण्याचा प्रयत्न करा.
- बद्धकोष्ठता आणि अपचन : अनेकदा असे दिसून येते की बैठे काम करणाऱ्या लोकांना पचनाशी संबंधित समस्यांना सामोरे जावे लागते कारण एका जागी बसल्याने त्यांचे अन्न पचत नाही आणि त्यांना बद्धकोष्ठता आणि अपचनाचा त्रास होतो.
- स्नायू कमकुवत होतात : एकाच जागी जास्त वेळ बसल्यानेही स्नायू कमकुवत होतात आणि लोक गुडघेदुखीची तक्रारही करू लागतात. आजकाल 9 तासांच्या बैठ्या कामात शरीरातील रक्तप्रवाह खूप मंद होतो. त्यामुळे त्यांच्या पायात मुंग्या येण्याचाही त्रास होतो.
- रोगप्रतिकार शक्ती कमकुवत : जे लोक सतत बैठे काम करतात त्यांची शारीरीक हालचाल कमी असते. शारीरीक हालचाल कमी असल्याने त्यांची रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होते आणि ते वारंवार आजारी पडू लागतात, अशा लोकांनी शक्य असल्यास नियमित व्यायाम आणि योगासने करावीत.
जास्त वेळ बसल्याने अनेक आजार वाढत आहेत
वास्तविक, बराच वेळ बसून राहिल्याने जास्त ऊर्जा वापरली जात नाही आणि शरीराने ऊर्जा वापरली नाही तर आजारी पडू शकतात. ऊर्जेच्या वापराच्या कमतरतेमुळे, लठ्ठपणा, उच्च रक्तदाब आणि साखरेचे संभाव्य धोके शरीराला वेढू शकतात. जास्त वेळ बसल्याने पोटाची चरबी झपाट्याने वाढते आणि शरीरातील चरबी झपाट्याने वाढू लागते. खराब कोलेस्टेरॉल वाढल्यामुळे शरीरातील चयापचय प्रणालीवरही परिणाम होतो आणि लोक मेटाबॉलिक सिंड्रोमचे बळी होऊ शकतात. याशिवाय जास्त वेळ बसून राहिल्याने हृदयविकार आणि कर्करोग यांसारख्या घातक आजारांचा धोकाही वाढतो.
जास्त वेळ बसणे हृदयासाठी धोकादायक
जामा कार्डिओलॉजीमध्ये नुकत्याच प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासात असे म्हटले आहे की जे लोक ऑफिसमध्ये तासन् तास बसून काम करतात त्यांना हृदयविकार आणि स्ट्रोकचा धोका इतर लोकांपेक्षा जास्त असतो. चायनीज अकादमी ऑफ मेडिकल सायन्सेस आणि पेकिंग युनियन मेडिकल कॉलेज यांनी संयुक्तपणे हा अभ्यास केला आहे, ज्यामध्ये असा इशारा देण्यात आला आहे की जे लोक आठ तासांपेक्षा जास्त बसून काम करतात त्यांना हृदयविकाराचा झटका येण्याचा धोका 20 टक्के वाढतो.
अभ्यासात असे म्हटले आहे की अशा लोकांमध्ये हार्ट फेलिअरचा धोका 50 टक्क्यांनी वाढतो. सुमारे 11 वर्षांच्या कालावधीत हा अभ्यास करण्यात आला आणि 21 देशांतील नागरिकांच्या आरोग्याचा अभ्यास करण्यात आला, असे सांगण्यात आले आहे की, काम करताना विश्रांती घेणे आणि चालणे आवश्यक आहे. जे लोक बसून काम करत आहेत त्यांनी सक्रिय राहण्यासाठी त्यांच्या दैनंदिन जीवनात व्यायाम करणे आवश्यक आहे.
भारतात एखाद्या कर्मचाऱ्याकडून त्याच्या क्षमतेपेक्षा जास्त काम करून घेण्याचे कल्चर आहे. कॉर्पोरेट कंपन्या तर अक्षरशः त्यांच्या कर्मचाऱ्याना टारर्गेटसाठी टॉर्चर करतात. अशात अनेक कर्मचारी आपल्या आरोग्याची काळजी न करता कामात स्वतःला झोकून देतात. परिणामी त्यांच्या आरोग्यावर याचे गंभिर परिणाम दिसू लागतात. मग कमावलेला पैसा त्यांना आरोग्यासाठी खर्च करावा लागतो.
