मुंबई : (Pitru Paksha Tithi list 2024) गणेशोत्सव संपल्यानंतर दरवर्षी भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या पौर्णिमेला पितृ पक्ष सुरू होतो. पंधरा दिवसांचा हा काळ पितरांच्या सन्मानार्थ पाळला जातो. या काळात पितरांच्या आत्म्याच्या शांतीसाठी तर्पण, श्राद्ध, पिंडदान हे विधी केले जातात. धार्मिक मान्यतेनुसार पंधरा दिवसांच्या या पितृपक्षात तितृ म्हणजेच आपले पुर्वज पितृ लोकातून पृथ्वीवर येतात. या काळात केलेल्या विधींमुळे पितरांना तृप्ती प्राप्त होते आणि ते आपल्या वंशजांना आशिर्वाद देतात. पितृदोषाने ग्रस्त असलेले लोक पितृ पक्षाच्या काळात यापासून सुटका करण्यासाठी उपाय देखील करू शकतात. पितृ पक्षात तर्पण, श्राद्धासाठी 16 तिथी आहेत. प्रत्येक पूर्वजाची स्वतःची एक निश्चित तारीख असते ज्या दिवशी त्याच्यासाठी तर्पण, श्राद्ध इत्यादी केले जातील. ज्यांची मृत्यू तारीख माहित नाही त्यांच्यासाठीही तर्पण अर्पण करण्यासाठी अमावस्येची तिथी शुभ मानली जाते. चला जाणून घेऊया पितृ पक्ष कधी आहे आणि किती प्रकारचे पितृ असतात.
2024 मध्ये श्राद्ध पक्ष कधी आहे?
यंदाचा पितृ पक्ष 17 सप्टेंबर रोजी भाद्रपद पौर्णिमा तिथीपासून सुरू होत आहे. या दिवशी श्राद्ध पौर्णिमा असेल. पितृ पक्षाची समाप्ती 2 ऑक्टोबरला सर्व पितृ अमावस्या किंवा अश्विन अमावस्येला होते.
श्राद्धाचा मुहूर्त
पंचांगानुसार, भाद्रपद महिन्याची पौर्णिमा 17 सप्टेंबर रोजी सकाळी 11:44 वाजता सुरू होईल. 18 सप्टेंबर रोजी सकाळी 8:04 वाजता पौर्णिमा तिथी समाप्त होईल. कुतुप, रौहीन मुहूर्त हे श्राद्ध करण्यासाठी चांगले मानले जातात.
कुतुप मुहूर्त – सकाळी 11:51 ते दुपारी 12:40 पर्यंत
रोहीण मुहूर्त – 12:40 ते 13:29 दुपारी
दुपारची वेळ – 13:29 ते 15:56
श्राद्धाच्या महत्त्वाच्या तारखा
या तिथीपासून पितृ पक्ष सुरू होतो , पौर्णिमा श्राद्ध – 17 सप्टेंबर
प्रतिपदा तिथीचे श्राद्ध – 18 सप्टेंबर
द्वितीया तिथीचे श्राद्ध- 19 सप्टेंबर
तृतीया तिथीचे श्राद्ध- 20 सप्टेंबर
चतुर्थी तिथीचे श्राद्ध – 21 सप्टेंबर
पंचमी तिथीचे श्राद्ध- 22 सप्टेंबर
षष्ठी आणि सप्तमी तिथीचे श्राद्ध – 23 सप्टेंबर
अष्टमी तिथीचे श्राद्ध- 24 सप्टेंबर
नवमी तिथीचे श्राद्ध- 25 सप्टेंबर
दशमी तिथीचे श्राद्ध – 26 सप्टेंबर
एकादशी तिथीचे श्राद्ध – 27 सप्टेंबर
द्वादशी तिथीचे श्राद्ध – 29 सप्टेंबर
त्रयोदशी तिथीचे श्राद्ध – 30 सप्टेंबर
चतुर्दशी तिथीचे श्राद्ध – 1 ऑक्टोबर
सर्व पितृ अमावस्या, पितृ पक्षाची समाप्ती – 2 ऑक्टोबर
पूर्वजांचे किती प्रकार आहेत?
शास्त्रानुसार चंद्राच्या वर आणखी एक जग आहे, जे पितरांचे जग मानले जाते. पुराणानुसार पितरांचे दोन भाग केले आहेत. एक दैवी पूर्वज आणि दुसरे मानवी पूर्वज. दैवी पूर्वज त्यांच्या कर्माच्या आधारे मानव आणि सजीवांचा न्याय करतात. आर्यमा हे पितरांचे प्रमुख मानले जाते आणि त्यांचा न्यायाधीश यमराज आहे.
पूर्वजांना अन्न कसे मिळते?
गंध आणि चव या घटकांवर पूर्वज प्रसन्न होते असे पुराण सांगतात. दुसरीकडे, जेव्हा लोक शांततेसाठी गूळ, तूप आणि धान्य जळत असलेल्या उपला (शेणाचे भांडे) मध्ये अर्पण करतात तेव्हा एक वास येतो. या वासाने ते अन्न ग्रहण करतात.
पितृपक्षात पितरांना पाणी कसे द्यावे?
पितरांना जल अर्पण करण्याच्या पद्धतीला तर्पण म्हणतात. कुश घ्या, हात दुमडून घ्या आणि तुम्ही ज्याला ते अर्पण करत आहात त्या व्यक्तीचे ध्यान करताना, ‘ओम आगछंतु मे पितर आव ग्रहंतु जलंजलिम्’ या मंत्राचा जप करा” आता हळूहळू, अंगठ्याचा वापर करून, 5-7 किंवा 11 जमिनीवर अर्पण करा. याप्रमाणे पूर्वज केवळ अंगठ्याचे पाणी देऊन तृप्त होते असे मानले जाते.
पितृ दोष म्हणजे काय?
ज्या लोकांच्या पत्रिकेत पितृ दोष असतो त्यांना संततीचे सुख सहजासहजी मिळत नाही. किंवा मूल वाईट संगतीत येतात. या लोकांना नोकरी किंवा व्यवसायात नेहमी अडचणींचा सामना करावा लागतो. कामात वारंवार अडथळे येत आहेत. घरात भांडणं होतात. घरात सुख-समृद्धी नसते. गरीबी आणि कर्ज कायम आहे. घरातील सदस्य अनेकदा आजारी राहतात आणि त्यांच्या मुलीच्या किंवा मुलाच्या लग्नात अडथळे येतात.
पितृ दोष दूर करण्यासाठी काही उपाय
1. पितृदोष दूर करण्यासाठी घराच्या दक्षिण भिंतीवर आपल्या पूर्वजांचे फोटो लावा आणि त्यांच्या फोटोसमोर अगरबत्ती व दिवा लावा. विशेषत: श्राद्ध पक्षादरम्यान असे केल्यास तुम्हाला विशेष लाभ मिळेल.
2. याशिवाय पितृ पक्षात रोज संध्याकाळी घराच्या दक्षिण दिशेला तेलाचा दिवा लावावा. तुम्ही हे रोज देखील करू शकता. यामुळे पितृदोष दूर होतो.
3. पितृपक्षाच्या शांतीसाठी दररोज दुपारच्या वेळी पिंपळाच्या झाडाची पूजा करा. पितरांना प्रसन्न करण्यासाठी पिंपळाला काळे तीळ, दूध, अक्षत आणि फुले अर्पण करा. पितृदोष शांत करण्यासाठी हा उपाय अतिशय प्रभावी आहे.
4. पितृदोष दूर करण्यासाठी पितृ पक्षात दररोज भगवान शिवाची पूजा करावी.
5. पितृदोषाचा अशुभ प्रभाव टाळण्यासाठी पंचमुखी, सातमुखी, आठमुखी आणि बारामुखी रुद्राक्ष एकत्र धारण करा. जर हे उपलब्ध नसेल तर तुम्ही नवग्रह रुद्राक्ष माला देखील धारण करू शकता.
6. त्याचवेळी पितृदोषापासून मुक्ती मिळवण्यासाठी पितृ पक्ष आणि अमावस्येला पितरांना अन्नदान करावे आणि पितृ स्तोत्राचे पठण करावे.
(वरिल माहिती उपलब्ध स्त्रोतावरून देण्यात आलेली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कोणताही दावा करत नाही तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही.)
