मुंबई : (Nagpanchami Puja Marathi) श्रावण महिना सुरू झाला आहे. याच महिन्यात नागपंचमीचा सण साजरा केला जातो. नागपंचमी हा सण सावन महिन्यातील शुक्ल पक्षातील पंचमीला साजरा केला जातो. इंग्रजी कॅलेंडरनुसार, यावेळी हा सण शुक्रवारी, 9 ऑगस्ट 2024 रोजी साजरा केला जाईल. नागपंचमीला नागदेवतेची पूजा केली जाते. या दिवशी जरा जीवंतीकाचे पूजनही केले जाईल.
नागदेवतेचे प्रकार आणि पूजा विधी
अष्टनाग पूजा: पंचमी तिथीचा स्वामी नागा आहे. या दिवशी प्रामुख्याने आठ नागांची पूजा केली जाते. अष्टनागांची नावे – अनंत, वासुकी, पद्म, महापद्म, तक्षक, कुलीर, कर्कट आणि शंख. यासोबतच नागदेवता वासुकीची बहीण मनसादेवी आणि तिचा मुलगा आस्तिक मुनी यांचीही पूजा केली जाते. मनसा देवी आणि आस्तिक यांच्यासोबतच माता कद्रू, बलरामची पत्नी रेवती, बलरामची आई रोहिणी आणि सापांची माता सुरासा यांचीही पूजा करावी.
नागपंचमी व्रत कसे करावे? (Nagpanchami Vrat 2024)
जर तुम्ही नापपंचमीच्या दिवशी उपवास करत असाल तर चतुर्थीच्या दिवशी एकदाच भोजन करा आणि पंचमीच्या दिवशी उपवास केल्यानंतर संध्याकाळी उपवास सोडा. जर दुस-या दिवशी पंचमी तीन मुहूर्तांपेक्षा कमी असेल आणि पहिल्या दिवशी तीन मुहूर्तांपेक्षा कमी चतुर्थी असेल, तर पहिल्या दिवशीच हे व्रत पाळले जाते आणि जर पहिल्या दिवशी पंचमी तीन मुहूर्तांपेक्षा जास्त काळ चालणाऱ्या चतुर्थीशी जुळली तर दुसऱ्या दिवशी हा उपवास पंचमीलाही केला जातो जो दोन मुहूर्तांचा असतो. म्हणजेच चतुर्थीच्या दिवशी एकदाच भोजन करावे आणि पंचमीनंतर पंचमीचे व्रत करून संध्याकाळी जेवावे.
नागपंचमीला नागदेवतेची पूजा कशी करावी?
1. प्रातविधी स्नान इत्यादी आटोपल्यावर, नागपूजेची जागा स्वच्छ करा.
2. पूजेच्या ठिकाणी लाकडी चौरंगावर किंवा पाटावर लाल कापड टाका.
3. आता त्या चौरंगावर नागदेवतेची प्रतिमा, मातीची मूर्ती किंवा फोटो ठेवा.
4. आता मूर्तीवर गंगाजल शिंपडा आणि पंचामृताने आणि नमस्कार करून त्यांना आवाहन करा.
5. नंतर हळद, कुंकू, तांदूळ आणि फुले घेऊन नागदेवतेला अर्पण करा. त्याची पंचोपचार पूजा करावी.
6. त्यानंतर कच्चे दूध, तूप आणि साखर मिसळून नागाच्या मूर्तीला अर्पण करा.
7. पूजा केल्यानंतर नागदेवतेची आरती केली जाते.
8. शेवटी, नागपंचमीची कथा ऐका.
9. त्याचप्रमाणे संध्याकाळी पूजा आणि आरती देखील करा.
10. पूजा आणि आरतीनंतर तुम्ही दान धर्म करून उपवास सोडू शकता.
यावर्षी नागपंचमीचा सण शुक्रवार 9 ऑगस्ट 2024 रोजी साजरा केला जाणार आहे. धार्मिक शास्त्रानुसार, भगवान शिवाला सर्प देवता खूप आवडते आणि ते त्याला शोभेच्या रूपात धारण करतात. त्यामुळे नागदेवतेच्या पूजेचे महत्त्व वाढते. नागपंचमीच्या दिवशी नागदेवतेची पूजा केल्यास त्याच्यासह भोलेनाथाचा आशीर्वाद मिळतो. नागपंचमीच्या दिवशी व्रत ठेवण्याचाही नियम आहे आणि जर तुम्हीही या दिवशी उपवास करत असाल तर पूजेनंतर व्रताची कथा अवश्य वाचा. तसेच काही मंत्रांचा जप केल्याने अनेक दोषांपासून मुक्ती मिळते.
नागपंचमी व्रताची कथा
पौराणिक कथेनुसार, महाभारत काळात शमिक मुनींच्या शापामुळे राजा परीक्षितला तक्षक नागाने दंश केला होता. आपल्या वडिलांच्या मृत्यूचा बदला घेण्यासाठी, परीक्षितचा मुलगा जनमेजयाने सर्व सर्पांचा नाश करण्यासाठी सर्पष्टी यज्ञाचे आयोजन केले. या यज्ञाच्या प्रभावामुळे जगातील सर्व सर्प आणि नाग स्वतः अग्नीकडे ओढले जात होते. हळूहळू सर्व साप नष्ट होऊ लागले.
नागांनी त्यांच्या रक्षणासाठी आस्तिक ऋषींना प्रार्थना केली. त्यानंतर आस्तिक मुनींनी हा यज्ञ संपवला आणि सापांचे प्राण वाचवले. आस्तिक मुनींनी ज्या ठिकाणी आस्तिक मुनींचे नाव लिहिले आहे त्या ठिकाणी कधीही प्रवेश करणार नाही असे वचन सापांकडून घेतले होते. या परंपरेमुळे आजही अनेक लोक घराबाहेर आस्तिक मुनींचे नाव लिहितात.
या मंत्रांचा जप करा
असे मानले जाते की सापांना अर्पण केलेली कोणतीही पूजा नागदेवतांपर्यंत पोहोचते. हिंदू धर्मात सापाला पूजनीय मानले जाते. आज आम्ही तुम्हाला नागपंचमीच्या दिवशी काही मंत्रांबद्दल सांगणार आहोत. नागपंचमीच्या दिवशी या मंत्रांचा जप केल्याने तुमची सर्व दुःखे नष्ट होतात. चला जाणून घेऊया या मंत्रांबद्दल-
सर्वे नागा : प्रियंता मी ये केचित पृथ्वीतले ।
ये च हेलमारिचिष्ठ येयन्तरे दिवि संस्थितः ।
हे नाडीषु महानगा आणि हे सरस्वतीगामीन.
ये च वापितदगेषु तेषु सर्वेषु वै नमः ।
मंत्राचा अर्थ – या जगात आकाश, स्वर्ग, तलाव, विहिरी, तलाव आणि सूर्यकिरणांमध्ये राहणारे सर्प आम्हांला आशीर्वाद द्या आणि आम्ही सर्व तुम्हाला वारंवार नमस्कार करतो.
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्याच आली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कोणताही दावा करत नाही तसेच अंधश्रद्धेला दूजोरा देत नाही.)
