मुंबई ; (Indira Ekadashi Upay Marathi) आश्विन महिन्यातील एकादशीला इंदिरा एकादशीचे व्रत केले जाते. इंदिरा एकादशीचे व्रत अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. वास्तविक, इंदिरा एकादशीचे व्रत केल्याने केवळ भगवान विष्णूंचा आशीर्वादच मिळत नाही तर पितरांनाही मोक्ष प्राप्त होतो. याशिवाय या दिवशी केलेल्या काही उपायांमुळे पितृदोषातूनही मुक्ती मिळते. या एकादशीला भगवान विष्णूंचा आशीर्वाद मिळवण्यासाठी पूर्ण विधीपूर्वक पूजा करावी. इंदिरा एकादशीचे व्रत कधी पाळले जाईल ते जाणून घेऊया. तसेच जाणून घ्या इंदिरा एकादशीचे महत्त्व आणि पूजा पद्धती.
इंदिरा एकादशी 2024 तारीख (Indira Ekadashi 2024 Date)
मराठी पंचांगानुसार एकादशी तिथी शुक्रवार, 27 सप्टेंबर रोजी दुपारी 1:19 वाजता सुरू होईल आणि एकादशी तिथी 28 सप्टेंबर रोजी दुपारी 2:50 वाजता समाप्त होईल. शास्त्रानुसार जेव्हा उदय तिथीची तिथी येते तेव्हा त्याच दिवशी उपवास केला जातो. अशा स्थितीत 28 सप्टेंबर रोजी इंदिरा एकादशीचे व्रत पाळण्यात येणार आहे.
इंदिरा एकादशी पूजेचा शुभ मुहूर्त (Indira Ekadashi Puja Muhurat 2024)
पूजेसाठी 28 सप्टेंबर रोजी सकाळी 7.42 ते 9.12 पर्यंत चांगला मुहूर्त आहे.
सायंकाळी 3.11 ते 4.40 पर्यंत अमृत मुहूर्त आहे.
यापैकी कोणत्याही मुहूर्तावर तुम्ही पूजा करू शकता.
इंदिरा एकादशीचे महत्त्व
इंदिरा एकादशीचे महत्त्व सर्व एकादशींमध्ये अधिक आहे कारण या व्रताचे पालन केल्याने आपले पूर्वज मोक्ष प्राप्त करून वैकुंठ धामला जातात. तसेच या व्रताच्या प्रभावामुळे स्वतःसाठीही स्वर्गाचे दरवाजे उघडतात.
इंदिरा एकादशीची पूजा पद्धत (Indira Ekadashi Puja vidhi Marathi)
- पद्म पुराणात वर्णन केलेल्या पद्धतीनुसार इंदिरा एकादशीचे व्रत करण्यापूर्वी दशमी तिथीला पितरांचे श्राद्ध करावे.
- दशमी तिथीला ब्राह्मण, गाय, कावळे आणि कुत्र्यांना अन्नदान करा. तसेच या दिवशी कोणाचीही निदा करू नका.
- दशमी तिथीला रात्री जमिनीवर झोपावे आणि दुसऱ्या दिवशी म्हणजे एकादशी तिथीला व्रत करण्याचा संकल्प करावा.
- यानंतर स्नान वगैरे झाल्यावर एका चौरंगावर पिवळे कापड पसरून त्यावर श्री हरीच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना करावी.
- त्यानंतर भगवान विष्णूला आणि त्यांच्यासोबत देवी लक्ष्मीला वस्त्र अर्पण करा. त्यांना अन्न अर्पण करा.
- शेवटी, इंदिरा एकादशीची कथा सांगा आणि नंतर भगवान विष्णू आणि माता लक्ष्मीची आरती करा.
पितृदोष दूर करण्यासाठी इंदिरा एकादशीला अवश्य करा हे उपाय (Indira Ekadashi Upay Marathi)
इंदिरा एकादशीबद्दल शास्त्रात वर्णन आहे की या तिथीला पितरांसाठी दक्षिण दिशेला दिवा लावावा. असे केल्याने पितर प्रसन्न होतात आणि साधकाला सुख-समृद्धीचा आशीर्वाद देतात. तसेच या दिवशी काळ्या कपड्यात मूठभर काळे तीळ बांधून घराच्या दक्षिण दिशेला ठेवावेत. हे तीळ द्वादशी तिथीला गायीला खाऊ घालावे. हा उपाय केल्याने पितरही प्रसन्न होतात.
पिंपळाचे वृक्ष हे त्रिमूर्ती म्हणजेच ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांचे निवासस्थान मानले जाते. अशा स्थितीत इंदिरा एकादशीला पिंपळाच्या झाडाखाली नक्कीच दिवा लावा आणि पिंपळाच्या झाडाला 11 वेळा प्रदक्षिणा घाला. यासोबतच तुम्ही झाडाखाली बसून विष्णु सहस्रनाम स्तोत्राचे पठण करू शकता. असे केल्याने पितरांचा आशीर्वाद तुमच्यावर आणि तुमच्या कुटुंबावर कायम राहतो.
इंदिरा एकादशी व्रत कथा (Indira Ekadashi Vrat Katha Marathi)
युधिष्ठिराच्या आज्ञेवरून भगवान श्रीकृष्ण अश्विन कृष्ण पक्षातील एकादशी व्रत आणि त्याचे परिणाम सांगताना म्हणतात की, या एकादशीचे नाव इंदिरा एकादशी आहे, जी पापांचा नाश करते आणि पितरांना अधोगतीपासून मुक्त करते. या व्रताची कथा लक्षपूर्वक ऐका, कारण नुसते श्रवण केल्याने देखील यज्ञासारखेच फळ मिळते.
सतयुगातील ही कथा आहे. महिष्मती नावाच्या नगरीत इंद्रसेन नावाचा एक महान राजा होता. धर्माला धरून तो आपल्या प्रजेवर राज्य करीत होता. त्यांना पुत्र, नातवंडे आणि संपत्ती लाभली होती आणि तो भगवान श्री हरींचा परम भक्तही होता.
एकदा एक महर्षी आकाशमार्गे राजाच्या दरबारात आले. राजा ताबडतोब हात जोडून महर्षीसमोर उभा राहिला आणि त्यांना आसन आणि अर्घ्य देऊ केले. तेव्हा राजाने महर्षींना त्यांच्या येण्याचे कारण विचारले. मग ते म्हणालो, मी जे बोलणार आहे ते ऐकून तुम्हाला आश्चर्य वाटेल.
एकदा मी यमलोकात गेलो होतो. तेथे मी यमराजाकडून धर्मशील व धर्मराज यांची स्तुती केली. त्याच वेळी, यमराजाच्या भेटीत, तुमचे वडील, एक महान ज्ञानी आणि धार्मिक आत्मा, त्यांचे एकादशीचे व्रत मोडताना दिसले. मागच्या जन्मात काही अडथळे आल्याने तो यमराजाच्या पाठीशी आहे हा संदेश त्याने मला द्यायला सांगितला. त्यांनी स्वर्गप्राप्तीसाठी अश्विन कृष्ण इंदिरा एकादशीचे व्रत करण्यास सांगितले.
नारदजींचे म्हणणे ऐकून राजाने त्यांना व्रताची पद्धत विचारली आणि अश्विन कृष्ण पक्षातील इंदिरा एकादशीचे व्रत पाळले. राजाने भाऊ आणि दासांसह उपवास केला तेव्हा आकाशातून फुलांचा वर्षाव झाला आणि राजाचे वडील गरुडावर आरूढ होऊन यमलोकातून विष्णुलोकात पोहोचले. पुढे एकादशी व्रताच्या प्रभावामुळे राजा इंद्रसेनलाही मृत्यूनंतर स्वर्गप्राप्ती झाली.
श्रीकृष्ण म्हणतात- हे युधिष्ठिर ! मी तुम्हाला इंदिरा एकादशी व्रताचे महत्त्व सांगितले आहे, फक्त ते वाचून किंवा ऐकल्याने माणसाची पापे नष्ट होतात आणि संसारातील सर्व सुख भोगल्यानंतर तो वैकुंठाची प्राप्ती करतो.
(डिसक्लेमर- वरिल माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कोणताही दावा करत नाही. तसेच अंधश्रद्धेला दुजोरा देत नाही.)
