मुंबई : 2020 मध्ये, कोविड-19 संसर्गाची झपाट्याने वाढणारी प्रकरणे आणि त्यामुळे होणारे मृत्यू रोखण्यासाठी, जगातील औषध कंपन्यांनी त्यासाठी लस तयार करण्याचा प्रयत्न सुरू केला. त्यापैकी दोन कंपन्यांनी बनवलेल्या लसींवर भारताने विश्वास दाखवला. यामध्ये ब्रिटनची फार्मास्युटिकल कंपनी ॲस्ट्राझेनेका आणि भारत बायोटेक या स्वदेशी कंपनीचा समावेश होता. जगातील सर्वात मोठ्या लसीकरण मोहिमेअंतर्गत, 2022 पर्यंत 1.7 अब्ज लोकांना Covishield लस दिली गेली, जी Covaxin च्या लसीकरणापेक्षा कितीतरी पटीने जास्त आहे. Covishield लसीच्या लसीकरणानंतर, त्याच्या दुष्परिणामांबद्दल (covishield Vaccine Side Effect Marathi) अनेक वेळा मुद्दे उपस्थित केले गेले, परंतु कंपनीने ते कधीही घातक मानले नाही. पण आता AstraZeneca ने कोर्टासमोर कबूल केले आहे की TTS हा Covishield चा दुर्मिळ दुष्परिणाम आहे. त्यामुळे अनेकांना जीवही गमवावा लागतोय.
TTS म्हणजे नेमकं काय?
TTS चे पूर्ण रूप थ्रोम्बोसिस थ्रोम्बोसाइटोपेनिया सिंड्रोम आहे. यामध्ये शरीरातील रक्त घट्ट होते, त्यामुळे गुठळ्या तयार होतात. यासोबतच प्लेटलेट्सही कमी होऊ लागतात. धक्कादायक बाब म्हणजे हे रक्त गोठण्याची प्रक्रीया प्रामुख्याने मेंदू आणि पोटात होते.
कोविशील्ड लसीकरणानंतर अनेकांना ही लक्षणे जाणवत आहेत
जर तुम्ही कोविशील्ड लस घेतली असेल आणि त्यामुळे तुम्हाला थ्रोम्बोसिस थ्रोम्बोसाइटोपेनिया सिंड्रोम झाला असेल, तर शरीरात खालील लक्षणे दिसू शकतात-
- तीव्र किंवा सतत डोकेदुखी
- धूसर दृष्टी
- धाप लागणे
- छाती दुखणे
- पाय सुजणे
- सतत पोटदुखी
लसीकरणानंतर इतक्या दिवसांनी दिसू शकतात लक्षणं
अमेरिकन सोसायटी ऑफ हेमॅटोलॉजीच्या मते, लसीकरणाच्या 4-42 दिवसांच्या आत, तुम्हाला श्वास घेण्यास त्रास होत असेल, तीव्र डोकेदुखी, दिसण्यात त्रास, पाठदुखी, पोटदुखी, सहज जखम किंवा रक्तस्त्राव, मळमळ, उलट्या, पाय दुखणे किंवा सूज लक्षणे दिसतात, हे टीटीएसचे लक्षण असू शकते, ज्यासाठी आरोग्य तज्ञाकडून त्वरित तपासणी करणे आवश्यक आहे.
टीटीएसमुळे आजार होऊ शकतात हे जीवघेणे
टीटीएसमुळे हृदयविकाराचा झटका, स्ट्रोक, मेंदूचे नुकसान यांसारख्या घातक आजारांचा धोका मोठ्या प्रमाणात वाढतो. ब्रिटनमधील रहिवासी जेमी स्कॉट यांनाही या लसीमुळे मेंदूचे नुकसान झाले होते. त्यानंतरच त्यांनी ॲस्ट्राझेनेकाने बनवलेल्या कोविशील्ड लसीवर न्यायालयात प्रश्न उपस्थित केला आणि कंपनीला अखेर आपली चूक मान्य करावी लागली.
कोरोनाचे औषध बनवणारी ब्रिटिश फार्मास्युटिकल कंपनी AstraZeneca ने आपल्या कोविड-19 लसीमुळे गंभीर दुष्परिणाम होऊ शकतात हे प्रथमच मान्य केले आहे. AstraZeneca ने UK उच्च न्यायालयात कबूल केले की कोविड-19 लसीमुळे थ्रोम्बोसाइटोपेनिया सिंड्रोम (TTS) सारखे दुष्परिणाम होऊ शकतात.
थ्रोम्बोसाइटोपेनिया सिंड्रोममुळे शरीरात रक्ताच्या गुठळ्या तयार होऊ लागतात किंवा शरीरात प्लेटलेट्स झपाट्याने कमी होऊ लागतात. शरीरात रक्ताच्या गुठळ्या झाल्यामुळे ब्रेन स्ट्रोक किंवा कार्डियाक अरेस्ट होण्याची शक्यता वाढते.
AstraZeneca ने या वर्षी फेब्रुवारीमध्ये यूके उच्च न्यायालयासमोर लसीच्या दुष्परिणामांचे आरोप स्वीकारले. पण कंपनीने लसीच्या बाजूने आपले युक्तिवादही मांडले. कंपनी जगभरात ही लस Covishield आणि Vaxjaveria या नावाने विकते.
बरं, बाजारात विविध कोरोना लसी उपलब्ध झाल्यानंतर सुरुवातीपासूनच अनेक दुष्परिणाम दिसून येत आहेत. सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेंशन (CDC) नुसार, कोरोनाची लस घेतल्यानंतर आतापर्यंत हे 5 गंभीर दुष्परिणाम दिसले आहेत.
कोविड-19 लस घेतल्यानंतर ॲनाफिलेक्सिस होणे अत्यंत दुर्मिळ आहे. याची शक्यता अंदाजे एक दशलक्ष लसीच्या डोसपैकी फक्त 5 प्रकरणे आहेत. ॲनाफिलेक्सिस ही एक गंभीर ऍलर्जीक प्रतिक्रिया आहे जी कोणत्याही प्रकारच्या लसीकरणानंतर होऊ शकते. असे झाल्यास, डॉक्टर या प्रतिक्रिया त्वरीत आणि प्रभावीपणे हाताळू शकतात.
COVID-19 लसीकरणानंतर मृत्यूच्या अहवालात अनेक घटक गुंतलेले आहेत. ज्या लोकांना COVID-19 ची लस मिळते त्यांचा COVID-19 आणि त्याच्या गुंतागुंतीमुळे मृत्यू होण्याचा धोका कमी असतो आणि त्यांना लस न घेतलेल्या लोकांपेक्षा गैर-COVID कारणांमुळे मरण्याचा धोका जास्त असतो.
गुइलेन-बॅरे सिंड्रोम (जीबीएस)
गुइलेन-बॅरे सिंड्रोम (GBS) हा एक दुर्मिळ आजार आहे ज्यामध्ये शरीराची रोगप्रतिकारक यंत्रणा मज्जातंतू पेशींवर हल्ला करते, ज्यामुळे स्नायू कमकुवत होतात आणि कधीकधी पक्षाघात होतो. हा आजार बहुतेक 50 वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाच्या लोकांमध्ये दिसून येतो.
मायोकार्डिटिस आणि पेरीकार्डिटिस
मायोकार्डिटिस आणि पेरीकार्डिटिस हे COVID-19 ची लस घेतल्यानंतर फारच दुर्मिळ आहेत. मायोकार्डिटिस ही हृदयाच्या स्नायूची जळजळ आहे, तर पेरीकार्डिटिस ही हृदयाच्या बाहेरील थराची जळजळ आहे. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, रुग्ण औषधे आणि विश्रांती घेतल्यानंतर बरे होतात. आम्ही तुम्हाला सांगतो की आतापर्यंत नोंदवलेले बहुतेक प्रकरणे mRNA लस घेतल्यानंतरच दिसून आली आहेत.
थ्रोम्बोसिस विथ थ्रोम्बोसाइटोपेनिया सिंड्रोम
हा दुष्परिणाम जॉन्सन अँड जॉन्सनची COVID-19 लस घेतल्यानंतर देखील दिसून आला. जरी त्याची प्रकरणे कमी आहेत. हे अंदाजे एक दशलक्ष लसीच्या डोसपैकी फक्त 4 प्रकरणांमध्ये घडते. TTS ही एक दुर्मिळ परंतु गंभीर स्थिती आहे ज्यामध्ये शरीरातील मोठ्या रक्तवाहिनीमध्ये रक्ताची गुठळी तयार होते आणि प्लेटलेटची संख्या कमी असते. ज्यांना कोविशील्ड लस मिळाली आहे त्यांच्यामध्येही हे दुष्परिणाम दिसून आले आहेत.
