मुंबई : (diabetes Symptoms Marathi) गेल्या काही वर्षांत भारतात मधुमेहाच्या रुग्णांची संख्या प्रचंड वाढली आहे. मधुमेह हा एक चयापचय विकार आहे ज्यामध्ये शरीर एकतर पुरेसे इंसुलिन तयार करत नाही किंवा ते योग्यरित्या वापरण्यात अडचण येते.परिणामी, शरीरात इन्सुलिनच्या कमतरतेमुळे, साखरेची पातळी वाढू लागते ज्यामुळे किडनी, त्वचा, हृदय, डोळे आणि एकंदर आरोग्यावर परिणाम होतो.
मधुमेह कोणत्याही वयात होऊ शकतो परंतु मुले, किशोरवयीन आणि तरुण प्रौढांना टाइप 1 मधुमेहाचा जास्त धोका असतो तर 40 वर्षानंतर प्रौढांमध्ये टाइप 2 मधुमेह अधिक सामान्य आहे. हा आजार मूत्रपिंड आणि हृदयरोगांसाठी देखील एक प्रमुख जोखीम घटक आहे.
तुम्हाला माहिती आहे का की आपल्या सर्व शरीरातील रक्तातील साखरेमध्ये चढ-उतार होत राहतात पण आपल्याला हे कळत नाही कारण शरीरातील निरोगी इन्सुलिनची पातळी ही साखर संतुलित ठेवते.
आपल्या शरीराला उर्जेचा पुरवठा करण्यासाठी आणि ते अधिक सक्रिय करण्यासाठी आपले यकृत खरेतर रक्तातील साखर सोडते. यामुळेच मधुमेहाचा त्रास असलेल्यांना सकाळी रक्तातील साखरेचे प्रमाण वाढणे आणि घसा आणि तोंड कोरडे पडणे, रात्रभर लघवी करूनही मूत्राशय भरून येणे, दृष्टी कमजोर होणे आणि भूक लागणे अशी लक्षणे दिसू शकतात.
अनेकांना मधुमेहाचे निदान होण्याआधीच थकवा, झोप लागणे, दृष्टी कमजोर होणे, बुरशीजन्य संसर्ग आणि फोड येणे यासारखी लक्षणे दिसू शकतात. अशा स्थितीत, व्यक्तीने शरीरात होणाऱ्या सर्व बदलांकडे लक्ष दिले पाहिजे आणि आजार वाढण्यापूर्वी त्याची तपासणी करून उपचार करून घ्यावेत.
या लक्षणांकडे दुर्लक्ष करू नका
काही लक्षणे ही मधुमेहाच्या उंबरठ्यावर असल्याचे दर्शवते, असे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे. खाज सुटणे, थकवा येणे, अशक्तपणा येणे, जास्त भूक लागणे, जास्त तहान लागणे हे दिवसा आणि रात्री दोन्ही वेळी होऊ शकते. वजन कमी होणे, जखमा न भरणे, प्रायव्हेट पार्ट्समध्ये खाज येणे, ही सर्व लक्षणे दिवसभर जाणवतात.
मधुमेहाची इतर लक्षणे
जास्त भूक लागणे, अचानक वजन कमी होणे, हात किंवा पायांना मुंग्या येणे, थकवा, अशक्तपणा, कोरडी त्वचा, जखम भरण्यास वेळ लागणे, जास्त तहान, विशेषत: रात्री जास्त लघवी होणे, संसर्ग, केस गळणे टाइप 2 ही मधुमेहाची सामान्य लक्षणे आहेत. त्याच वेळी, टाइप 1 मधुमेहामध्ये, लोकांना मळमळ, पोटदुखी, उलट्या यांसारखी लक्षणे देखील जाणवतात.
रक्तातील साखरेची पातळी वाढण्याची कारणे
- तणावामुळे वाढते रक्तातील साखरेची पातळी : तणावामुळे अनेक आजार होतात. ही एक समस्या आहे ज्यामुळे लोक गंभीर आजारांना बळी पडतात. कोणत्याही कारणाने तुम्ही तणावाखाली राहिल्यास तुमच्या शरीरातील रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते. मधुमेहाच्या रुग्णांनी तणावापासून पूर्णपणे दूर राहावे.
- झोपेचा अभाव : खराब जीवनशैली आणि झोपेची कमतरता यामुळे तुमच्या शरीरातील रक्तातील साखरेची पातळी देखील वाढू शकते. जर तुमची झोप नीट होत नसेल तर तुम्हाला इतर अनेक समस्या उद्भवू शकतात. झोपेच्या कमतरतेमुळे शरीरात लेप्टिन हार्मोनची पातळी वाढू शकते, ज्यामुळे जास्त खाण्याची इच्छा होते.
- पाण्याची कमतरता : शरीरात पाण्याच्या कमतरतेमुळे रक्तातील साखरेची पातळी वाढते आणि कमी होते. पाण्याच्या कमतरतेमुळे शरीरातील रक्तातील साखरेची पातळी धोकादायक पातळीपर्यंत पोहोचू शकते, अशा परिस्थितीत जर तुम्हाला ती सामान्य ठेवायची असेल तर पुरेसे पाणी प्या.
- नाश्त्याची वेळ : जर तुम्हाला सकाळी नाश्ता करायला वेळ मिळाला नाही किंवा तुम्ही चुकीच्या वेळी नाश्ता केला तर तुमच्या शरीरातील रक्तातील साखरेची पातळी बिघडू शकते. मधुमेहाच्या रुग्णांनी दर 2-3 तासांनी काहीतरी खावे आणि नाश्ताही वेळेवर करावा.
रक्तातील साखर नियंत्रणात ठेवण्यासाठी या गोष्टी करा
भरपूर पाणी प्या
जर रक्तातील साखर झपाट्याने वाढत असेल तर, जास्त पाणी पिणे सुरू करा. पाणी पिल्याने अतिरिक्त ग्लुकोजपासून मुक्त होण्यास मदत करते, जे साखर नियंत्रित करण्यास मदत करते. तसेच, शरीरातील हायड्रेशनची पातळी वाढवून, साखरेची पातळी सामान्य केली जाऊ शकते.
व्यायाम करा
रक्तातील साखरेची पातळी लवकर कमी करण्यासाठी व्यायाम हा देखील एक चांगला मार्ग आहे. या कालावधीत, अतिरिक्त ग्लुकोजचा योग्य वापर केला जातो, ज्यामुळे रक्तातील साखरेचे प्रमाण कमी होते. अशा परिस्थितीत तुम्ही घरच्या छोट्या व्यायामाचीही मदत घेऊ शकता.
फायबर युक्त गोष्टी खा
फायबरयुक्त पदार्थांचे सेवन केल्याने रक्तातील साखरेवर नियंत्रण ठेवण्यासही खूप मदत होते. यामुळे चयापचय वाढतो आणि साखरेची पातळी कमी होऊ लागते.
ही पद्धत देखील प्रभावी आहे
उच्च रक्तातील साखरेच्या बाबतीत, कारल्याचा किंवा जांभळाचा रस पिणे देखील फायदेशीर ठरू शकते. त्यामुळे इन्सुलिन नियंत्रणात येण्यास मदत होते. ग्लायकोसाइड जॅम्बोलिन आणि अल्कलॉइड जॅम्बो सीन विशेषतः जांभळामध्ये आढळतात, जे रक्तातील साखरेची पातळी कमी करण्याचे काम करतात.
